Link Video: https://youtu.be/3wmwCwUqDak
Ngày 3/7, trang Đất Việt có bài “Việt Nam bao giờ có lại dân chủ như… ngày trước?” của tác giả Dương Quốc Chính.
Theo tác giả, ở Việt Nam, thoạt đầu, người Pháp cũng đã copy mô hình dân chủ của mình sang vào giai đoạn thuộc địa. Nam Kỳ được hưởng dân chủ sớm hơn, vì được hưởng pháp luật gần như ở Pháp. Từ cuối thế kỷ 19, dân Nam Kỳ cũng đã được hưởng nền dân chủ hạn chế gần như ở Pháp.
Đó là những người giàu, công chức, quân nhân đã được bầu cử Hội đồng Nam Kỳ và hội đồng tỉnh. Đây là cơ quan tư vấn cho chính quyền thuộc địa, giống như Hội đồng Nhân dân hiện nay. Ban đầu thì quyền lực cũng hạn chế và thành viên Hội đồng phải đa số là Tây, nhưng cũng chỉ chiếm tối đa 75%, vẫn ít hơn tỷ lệ đảng viên trong Quốc hội hiện nay.
Tác giả nhận xét, ở chế độ thuộc địa, người dân vẫn có quyền tự do tương đối, đặc biệt là tự do kinh tế, báo chí và xuất bản. Các quyền tự do không bị bóp nghẹt như dưới chế độ Cộng sản sau này.
Lịch sử cho thấy, tự do luôn phải có trước dân chủ thì mới đúng quy trình. Nếu quy trình bị đảo ngược, thì dân chủ là giả tạo.
Tác giả cho rằng, Việt Nam Cộng Hòa là nền dân chủ được rơi vào đầu, chủ yếu do Pháp rồi Mỹ tác động, nên nó nhanh chóng biến thành tự do phi dân chủ. Tuy nhiên, đây là chính quyền thời chiến nên không phải là ví dụ chuẩn xác.
Như vậy, tác giả phân tích, có thể kết luận được con gà hay quả trứng phải có trước. Tự do phải có trước dân chủ. Bởi vì, khi có tự do thì tầng lớp trung lưu sẽ dần dần nâng cao dân trí và có thể tích lũy kinh tế, nhờ đó mà gây sức ép được với chính quyền, để chính quyền phải chia sẻ quyền lực. Tầng lớp trung lưu càng đông và mạnh, thì quyền lực nhà nước càng giảm sút và đó là mầm mống của dân chủ.
Tác giả tiếp tục phân tích, chế độ toàn trị triệt tiêu cả tự do lẫn dân chủ. Vì dân không có quyền tự do ngôn luận, không được tự do báo chí, xuất bản và giáo dục, chỉ được có thông tin một chiều, nên người dân chỉ có tư duy một chiều. Vì thế người dân bị triệt tiêu khả năng phản biện và không có kiến thức về khoa học chính trị, hiểu lệch lạc về pháp luật và kinh tế vĩ mô, lịch sử.
Nói cách khác là dân trí thấp về kiến thức kinh tế, chính trị, triết học và lịch sử. Mục tiêu là để không thể có tổ chức ngoài Đảng nào mà hiểu biết chính trị, hòng cạnh tranh quyền lãnh đạo với Đảng.
Và tác giả đặt vấn đề, làm thế nào để có thể nâng cao dân trí khi chính quyền cố tình ngu dân thông qua cấm đoán các quyền tự do?
Đồng thời, tác giả nêu giải pháp, chỉ có cách duy nhất là tự học, tự khai trí, thông qua giáo dục gia đình, du học và qua các kênh thông tin phi “chính thống”. Giai đoạn trước đổi mới thì điều này là khó, chỉ trông vào giáo dục gia đình, cũng hạn chế. Nhưng hiện nay, khả năng tự đào tạo khá đơn giản, nhờ mạng xã hội. Tất nhiên tự đào tạo sẽ rất chậm, vì nguồn lực quá ít, nhưng còn hơn không. Qua đó, người dân có thể gây sức ép với chính quyền y như người Anh đã từng làm với vua từ mấy trăm năm trước, mà không nhất thiết phải lật đổ chế độ quân chủ.
Việc này là khả thi, tác giả phân tích, vì hiện tại, chính quyền đang trên quá trình buộc phải thu hẹp phạm vi quản lý. Về logic, chính quyền càng nhỏ, thì “phản động” càng đông, tức là dân chủ sẽ gia tăng. Quá trình đó có tiến độ nhanh hay chậm, chính là phụ thuộc vào việc gia tăng dân trí về kinh tế, chính trị, pháp luật của người dân nhanh hay chậm. Điều đó phụ thuộc vào mỗi cá nhân và trí thức sẽ là đầu tàu.
Tác giả cho là, quy trình theo lịch sử nền dân chủ phương Tây là không thể đảo ngược. Tức là dân chủ sẽ phải có cho tầng lớp tinh hoa trước, dần dần mở rộng cho tầng lớp trung lưu, rồi tới toàn dân.
Thu Phương – Thoibao.de (Tổng hợp)
>>> Tình trạng tra tấn và “nhà tù trong nhà tù” ở Việt Nam
>>> Sợi thòng lọng vô hình, Đảng dùng công an làm bàn tay rút dây thít cổ dân?
>>> Cảnh sát giao thông “diễn tệ”
Một giám đốc đăng kiểm ra đi giữa lúc ngành đăng kiểm đang bị điều tra
