Việt Nam có thể theo được Hà Lan về nông nghiệp không?

Link Video: https://youtu.be/3E_LdIarZ84

Sáng 12/12, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đến thăm Trung tâm Nhà vườn thế giới (Worrld Horti Conter – WHC) tại Hà Lan. Cùng đi với Thủ tướng Phạm Minh Chính có Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan.

Phát biểu khi đến thăm WHC, ông Lê Minh Hoan thể hiện rằng, Việt Nam mong muốn đi theo con đường nông nghiệp của Hà Lan. Ông mong được Hà Lan chuyển đổi giống cây trồng, hỗ trợ xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo về sản xuất lương thực như lãnh đạo Việt Nam v.v…

Đến bây giờ lãnh đạo Việt Nam mới mong muốn đi theo mô hình nông nghiệp sạch và phát triển bền vững, dường như đã quá muộn.

Mấy chục năm qua, chính sách phát triển của Việt Nam luôn coi thường nông nghiệp, cho dù họ vẫn tỏ tự hào là có 2 vựa lúa lớn, là nước xuất khẩu gạo thứ nhất thứ nhì thế giới… Hậu quả của việc coi thường nông nghiệp, say mê phát triển bất động sản, say mê làm dự án để thu lời nhanh theo kiểu “tay không bắt giặc”, phát triển công nghiệp bừa bãi… đến nay, Việt Nam chỉ còn lại những vùng nông thôn manh mún và tan nát.

*Hình: Thủ tướng Phạm Minh Chính đi thăm Trung tâm Nhà vườn thế giới tại Hà Lan*

Ở nông thôn hiện nay, người làm nông năm nào cũng thất bát, thu nhập từ nông nghiệp không đủ để trang trải cuộc sống. Có nhiều năm, thu nhập của nông dân không đủ bù những chi phí nuôi trồng mà họ bỏ ra. Nam nữ thanh niên bỏ học, bỏ làng đi xuất khẩu lao động, đi du học Nhật – Hàn, đi vào các khu công nghiệp tìm việc làm dù đồng lương công nhân cũng thuộc loại lương chết đói. Du học Nhật – Hàn cũng chỉ là một hình thức đi lao động chui, lao động trá hình vì học thì ít mà đi làm thì nhiều, làm đến mức kiệt sức, làm đến mức chính phủ các nước phải đuổi về. Đã có những trường hợp đột quỵ do làm việc kiệt sức ở xứ người, họ ra khi còn đang ở độ tuổi đôi mươi, độ tuổi tươi đẹp nhất của đời người.

Có những làng, thanh niên cả làng rủ nhau đi Nhật, đi Hàn, đi Đài Loan lao động. Ngoài ra còn có rất nhiều trường hợp di cư lậu sang châu Âu trong những container lạnh, để rồi xảy ra vụ 39 người chết thảm trong một container ở bên Anh năm 2019.

Về nông thôn ngày nay, có thể thấy những con đường đổ nhựa, đổ bê tông, xóm làng được xây dựng khá khang trang. Những căn nhà 2 tấm, 3 tấm mọc lên, nhưng bên trong là một khung cảnh lạnh lùng, vì chỉ còn người già, người sức khỏe kém và trẻ con. Đi dọc theo các làng ven biển miền Trung, đến các bến tàu cá, có thể thấy chỉ toàn người già làm những công việc nặng nhọc, kể cả có những phụ nữ lớn tuổi cũng theo tàu đi biển đánh cá. Vì thanh niên đã rời quê hương bản quán để tha phương xứ người.

Ở nông thôn, những dự án, những khu công nghiệp đua nhau mọc lên chiếm rất nhiều diện tích đất nông nghiệp. Sau khi bê tông đổ xuống thì đất đai không thể phục hồi như xưa. Những mảnh ruộng vườn xưa cha ông để lại, nay phần vì làm nông thua lỗ, phần vì cò đất đẩy giá, nên hầu như nhà nào cũng cắt bớt, bán bớt lấy tiền lo cho con cháu đi làm ăn xa, hoặc xây cất căn nhà mái ngói cho bằng làng bằng xóm. Đất nông nghiệp càng ngày càng thu hẹp, ngày càng manh mún.

*Hình: Thanh niên Việt Nam đi xuất khẩu lao động khắp nơi*

Cả hai vựa lúa lớn của Việt Nam đều ở trong tình trạng cạn kiệt nguồn nước do các đập thủy điện thượng nguồn của Trung Quốc và Việt Nam tích nước. Tình trạng xâm nhập mặn càng ngày càng nặng. Nam bộ còn bị tình trạng sạt lở đất nghiêm trọng. Nước ngầm cũng cạn kiệt do bị khai thác quá mức.

Đó là chưa kể đến tình trạng ô nhiễm nguồn đất, nguồn nước. Đất nông nghiệp bao năm qua bị lạm dụng quá nhiều các loại thuốc và phân bón vô cơ, nên giờ đây đã chai lỳ, đã trở thành đất chết, nghĩa là không còn côn trùng nữa, muốn tiếp tục trồng trọt thì phải tiếp tục bón phân, phun thuốc… như vậy làm sao để có nông nghiệp sách? Đồng thời, ô nhiễm do các nhà máy gây ra mới thật kinh hoàng. Người Việt Nam chắc chưa thể quên được vụ cá chết năm 2016, và còn rất rất nhiều vụ xả thải khác.

Với thực trạng như vậy, làm sao Việt Nam có thể theo được Hà Lan – một quốc gia có nền nông nghiệp hàng đầu thế giới. Những phát biểu của ông Hoan xem như cũng chỉ là chém gió mà thôi. Tuy Hà Lan có thể cung cấp giống và công nghệ cho Việt nam, nhưng giống đó, công nghệ đó, liệu có thể nảy mầm sinh sôi trên mảnh đất đã hoang tàn này hay không thì lại là chuyện khác.

Nền nông nghiệp của Hà Lan là nền “nông nghiệp sinh thái – nông thôn hiện đại – nông dân thông mình”. Trong khi đó, nông nghiệp Việt Nam bao nhiêu năm qua là nông nghiệp bẩn, người nông dân không dám ăn sản phẩm mà mình nuôi trồng ra, vậy thì làm sao có được nền “nông nghiệp sinh thái”? Nông thôn Việt Nam đến bây giờ vẫn trong tình trạng “con trâu đi trước cái cày theo sau”, một vài nơi đã có được máy cày thì cũng thuộc loại rất cũ, rất lạc hậu, vậy làm sao để có được “nông thôn hiện đại”? Hơn nữa, đất vườn, đất ruộng đã bị bán, bị thu hồi nhiều rồi, nhất là những mảnh đất ven đường lộ. Giờ chỉ còn lại những mảnh ruộng manh mún, thì hiện đại thế nào? Nông dân đa số là người già, người có sức khỏe kém, không thể đi xuất khẩu lao động, vậy làm sao tạo ra thế hệ “nông dân thông minh” đây?