Việt Nam đã đạt được mức tăng trưởng kinh tế trung bình trên năm phần trăm trong mười năm qua. Ở Thành phố Hồ Chí Minh, Sài Gòn cũ, chỉ số trừu tượng đó đã trở nên sống động: qua kính, thép và bê tông. Bất cứ ai đến thăm lại thành phố một vài năm sau đó sẽ khó nhận ra nó. Toàn bộ khu phố đã biến mất, nhường chỗ cho những tòa nhà chọc trời hiện đại, trung tâm mua sắm và nhà hàng sang trọng. Trung tâm thành phố có các chi nhánh của các thương hiệu xa xỉ như Louis Vuitton và Hermès. Một dấu hiệu rõ ràng cho thấy hiện nay người Việt Nam đủ giàu để mua những món đồ xa xỉ đắt tiền nhất thế giới.
Nhưng nhìn kỹ lại cho thấy phần lớn sự tăng trưởng dựa trên lợi nhuận nhanh chóng và ngắn hạn. Trong các tòa nhà cách nhiệt kém, vô số máy điều hòa không khí lãng phí rất nhiều năng lượng để cố gắng đẩy nhiệt và độ ẩm nhiệt đới ra ngoài. Một số tòa nhà cao tầng đã bị đánh dấu bởi khí hậu nhiệt đới chỉ sau vài năm: nấm mốc đang lan rộng. Tính bền vững là một vấn đề ở Việt Nam, nhưng đôi khi vẫn thiếu bí quyết và vốn đầu tư cần thiết.
Dự án xanh mẫu mực
Một ví dụ về đầu tư bền vững là Ngôi nhà Đức ở trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh. Mặt tiền của hai phần hình chữ L của tòa nhà ghép vào nhau được lắp kính chín lần. Có một khoảng trống ở mặt tiền, tạo hiệu ứng ống khói hút không khí ấm lên trên và tiết kiệm năng lượng. Hệ thống xử lý nước hiện đại trong tòa nhà đảm bảo nước từ vòi được uống an toàn. Đây không phải là chuyện đương nhiên ở Việt Nam. Điều này nhằm ngăn chặn khoảng 3.600 người làm việc trong tòa nhà hàng ngày mang theo nước trong chai nhựa. Trong mọi trường hợp, những điều sau đây được áp dụng trong toàn bộ tòa nhà: Không sử dụng nhựa! Ngôi nhà Đức được thiết kế và quy hoạch bởi các kiến trúc sư “Von Gerkan, Marg and Partners“, những người cũng đã thiết kế tòa nhà Quốc hội tại Hà Nội. Elmar Dutt, Tổng giám đốc Deutsches Haus, cho biết trong chuyến thăm Deutsche Welle: “Chúng tôi muốn chứng tỏ khả năng bền vững là gì và tất nhiên, các kỹ sư Đức và các công ty Đức có thể đóng góp gì cho nó“. Và chúng tôi đã thành công: Ngôi nhà Đức đã nhận được một số giải thưởng và được coi là một trong những tòa nhà văn phòng “xanh” nhất ở Đông Nam Á.
Lịch sử lâu dài và đầy biến động
Ngôi nhà Đức có bề dày lịch sử gắn liền với lịch sử Việt Nam và những thăng trầm của mối quan hệ Đức – Việt. Khu đất ở trung tâm Sài Gòn khi đó được Cộng hòa Liên bang Đức mua vào năm 1960 vì mục đích ngoại giao. Sau khi Việt Nam thống nhất dưới sự cầm quyền của cộng sản, trong một thời gian dài vẫn chưa rõ điều gì sẽ xảy ra với khu đất này. Trong một số năm, nó phục vụ cư dân của thành phố như một sân tennis và một công viên xe buýt. Năm 2008, Bộ trưởng Ngoại giao và đương kim Tổng thống Liên bang Frank-Walter Steinmeier đã đưa ra ý tưởng xây dựng Ngôi nhà Đức trong chuyến thăm Việt Nam. Ba năm sau, Cộng hòa Liên bang Đức và Việt Nam khởi xướng “Tuyên bố Hà Nội”, đánh dấu sự khởi đầu của quan hệ Đối tác chiến lược giữa hai nước. Điểm thứ bảy của tuyên bố do Thủ tướng Angela Merkel và Thủ tướng Việt Nam khi đó là Nguyễn Tấn Dũng ký, nêu rõ: “Cả hai bên đều cho rằng dự án Ngôi nhà Đức tại Thành phố Hồ Chí Minh là một yếu tố quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược.” Angela Merkel gọi Ngôi nhà Đức là “biểu tượng quan trọng” của tuyên bố chung.
Cảnh sát Liên bang tại Thành phố Hồ Chí Minh
Dự án được thực hiện theo hình thức hợp tác công tư giữa Cộng hòa Liên bang Đức, do Bộ Ngoại giao Liên bang đứng đầu và công ty chủ quản “Deutsches Haus Ho-Chi-Minh-Stadt Ltd.” với các chủ tịch và các nhà đầu tư chính Horst Geicke và Horst Pudwill.
Vì Ngôi nhà Đức là tài sản của liên bang, nên cảnh sát liên bang cần phải đảm bảo an ninh cho địa điểm xây dựng. Các quan chức Đức đã giám sát và bảo đảm công trường trong hai năm. Trong quá trình xây dựng, không chỉ chú ý đến tính bền vững và những yêu cầu đặt ra đối với một tòa nhà văn phòng hiện đại, mà còn là mối liên kết mang tính biểu tượng giữa Đức và Việt Nam. Trong tiền sảnh rộng rãi, sáng sủa, được sử dụng để triển lãm nghệ thuật, đá vôi Solnhofen từ Bavaria và đá vôi từ Vịnh Hạ Long đã được kết hợp.
Kỷ băng hà trong quan hệ đối tác
Vào tháng 9 năm 2017, tức là năm năm trước đây, việc xây dựng đã hoàn thành và những người thuê đầu tiên đã chuyển đến. Đúng ra là một lý do để ăn mừng, nhưng bữa tiệc đã phải bị hủy bỏ. Trước đó không lâu, mật vụ Việt Nam đã bắt cóc nhà quản lý kiêm chính trị gia gốc Việt Trịnh Xuân Thanh ngay giữa Tiergarten Berlin. “Một quá trình như vậy có khả năng gây ra tác động tiêu cực lớn đến quan hệ giữa Đức và Việt Nam“, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Liên bang Đức Martin Schäfer lúc đó cho biết. Những gì thực sự diễn ra sau đó là một kỷ băng hà ngoại giao ngắn ngủi: quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước bị đình chỉ, nhân viên tại Đại sứ quán Việt Nam tại Đức bị trục xuất và Đức kìm hãm hiệp định thương mại tự do giữa EU và Việt Nam. Việc tòa án bị kiểm soát chính trị ở Việt Nam không tuyên án tử hình Trịnh Xuân Thanh được hiểu là một cử chỉ thiện chí đối với Đức. Hai năm sau, quan hệ phần lớn đã trở lại bình thường, bao gồm cả quan hệ đối tác chiến lược. Năm 2019, Ngôi nhà Đức được khánh thành với sự chứng kiến của Bộ trưởng Bộ Kinh tế Liên bang khi đó là Peter Altmeier và người đồng cấp Việt Nam Trần Tuấn Anh.
Ngày nay, Ngôi nhà Đức không chỉ có 110 công ty đến từ Đức, bao gồm Bosch, Adidas, Schaeffler, Siemens và nhiều công ty khác, mà còn có Phòng Ngoại thương, một văn phòng của Hiệp hội Hợp tác Quốc tế (GIZ), Viện Goethe và Tổng lãnh sự quán Đức.
Một khu vực riêng dành cho các công ty khởi nghiệp từ Đức muốn đầu tư vào Việt Nam hoặc tìm kiếm nhân viên gần đây đã được thành lập trên một tầng. Cơ quan đại diện của bang Rhineland-Palatinate, nơi dành riêng cho việc tiếp thị rượu vang Riesling của Đức tại Việt Nam, gần đây cũng đã đặt trụ sở tại đây.
Công ty Bosch của Đức, đã hoạt động tại Việt Nam được 15 năm, đã chuyển sang tầng 14 và 15 vào năm 2018. Người phát ngôn của Bosch tại Việt Nam nói với Deutsche Welle: “Điều kiện làm việc linh hoạt và môi trường làm việc hiện đại là một phần thiết yếu tạo nên sự hài lòng của nhân viên chúng tôi”. Đây chính là những gì Ngôi nhà Đức cung cấp. Nhưng không chỉ nhân viên, mà cả khách mời và đối tác kinh doanh đều ấn tượng bởi tổ hợp văn phòng hiện đại.
Tiềm năng lớn cho quan hệ đối tác Đức-Việt
Triển vọng kinh tế của Việt Nam là tốt trong vài năm tới. Năm 2022, Việt Nam dự kiến tăng trưởng kinh tế lên đến 7%. Dân số trẻ, nền kinh tế năng động và chính phủ đang nỗ lực rất nhiều để thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài. Có thể đầu tư mà không cần sự tham gia của các công ty Việt Nam, không phải nộp thuế doanh nghiệp trong bốn năm đầu và lợi nhuận có thể được chuyển ra nước ngoài. Theo Phòng Thương mại Việt Nam, các công ty Đức đã đầu tư khoảng 2,7 tỷ euro vào Việt Nam và tạo ra 47.000 việc làm. Nhà đầu tư lớn nhất là Bosch với vốn đầu tư 350 triệu. Tổng giám đốc Deutsches Haus Dutt nói rằng nhiều công ty quy mô vừa ở Đức vẫn chưa nhận ra cơ hội mà Việt Nam và toàn bộ khu vực Đông Nam Á mang lại. Ông nhận thấy tiềm năng lớn về công nghệ y tế, hóa học, gia công kim loại, kỹ thuật điện, CNTT và cả lĩnh vực nông nghiệp.
Ngôi nhà Đức là một điểm liên hệ đầu tiên tốt cho các công ty Đức. Việc tổng giám đốc nhìn nhận dự án thành công không có gì đáng ngạc nhiên. Ông thậm chí còn coi đây là hình mẫu cho các dự án khác mà Đức có ở Thái Lan và nhiều quốc gia khác. Trả lời Deutsche Welle, đại diện Bộ Ngoại giao Liên bang cho biết: “Chính phủ liên bang đánh giá các dự án có thể là quan hệ đối tác công tư ở nước ngoài với quan điểm về các điều kiện khung cụ thể ở các quốc gia trong từng trường hợp riêng biệt.”
Ngọc Dương – Thoibao.de (Tổng hợp)
