‘Hoàng hôn nhiệm kỳ’ – Nguyễn Xuân Phúc có buông bỏ?

Link Video: https://www.youtube.com/watch?v=Vr5kZBtlRH4

Làn sóng dịch mới diễn ra tại Việt Nam trong dịp Tết Nguyên Đán đang đề ra một trong những thách thức lớn nhất cho Đảng Cộng sản, theo phân tích của một chuyên gia về chính sách công của Việt Nam, khi nó rơi vào đúng giai đoạn “hoàng hôn nhiệm kỳ”, thời điểm mà hệ thống lãnh đạo mới, cũ chưa được phân định rạch ròi chính thức.

Sau Đại hội 13 của Đảng Cộng sản, Việt Nam cơ bản đã định hình cơ cấu lãnh đạo cấp cao nhất cho 5 năm tới, với ông Nguyễn Phú Trọng tái nhiệm nhiệm kỳ thứ 3 ở vị trí tổng bí thư.

Tuy nhiên, để có được bộ máy điều hành chính thức hoàn chỉnh thì cần phải đợi đến phiên họp tiếp theo của Quốc hội, dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 22/2.

“Khoảng trống là từ đại hội đảng cho đến lúc (họp) quốc hội để có được một bộ máy nhà nước, chính phủ.

Khoảng trống này hay xảy ra tình trạng hoàng hôn nhiệm kỳ, tức là những quan chức sẽ thôi lãnh đạo trong nhiệm kỳ tới nhưng người ta vẫn còn giữ chức cho đến khi họp quốc hội, cho nên người ta cũng có thể tranh thủ thời gian khoảng trống này để trục lợi”, PGS – TS. Phạm Quý Thọ, chuyên gia chính sách công từ Bộ Kế hoạch & Đầu tư Việt Nam, nhận định với VOA.

Trong cuộc gặp chúc Tết các lãnh đạo cấp cao hôm 9/2, ông Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh đến “nhiệm vụ trọng tâm trước mắt” của hệ thống lãnh đạo Việt Nam là “phòng chống đại dịch Covid-19 có hiệu quả”.

Nhiệm vụ này cũng được một số lãnh đạo cấp cao khác liên tục lặp lại kể từ sau Đại hội 13, khi làn sóng dịch mới khiến cho số ca nhiễm COVID-19 tại Việt Nam tăng lên với tốc độ và số lượng cao nhất từ trước tới nay.

Bất chấp những nhắc nhở và đốc thúc trên, theo TS. Phạm Quý Thọ, tình trạng quan chức sắp mãn nhiệm lơ là trách nhiệm chống dịch là một thực tế khó tránh khỏi vào buổi “hoàng hôn nhiệm kỳ”, và yếu tố này sẽ góp phần làm tăng nguy cơ bùng phát dịch tại Việt Nam trong thời gian tới.

“Những quan chức như vậy thì người ta e rằng khi dịch bùng phát như thế này, trách nhiệm chống dịch của họ có thể bị xao nhãng, không thực sự có một tinh thần làm việc như khi họ bắt đầu một nhiệm kỳ”, TS. Phạm Quý Thọ nói.

Tính đến tối 12/2 (mùng 1 Tết), Việt Nam báo cáo có 2.142 ca nhiễm COVID-19, trong đó có 520 ca nhiễm mới được ghi nhận trên nhiều tỉnh thành trong đợt dịch bắt đầu từ ngày 27/1.

*Ảnh: toàn cảnh Đại hội 13 khai mạc hôm thứ Ba 26/01 tại Hà Nội*

“Đợt này khả năng nguy hiểm của nó đã được báo động ở mức cao nhất, nghĩa là áp dụng các chỉ thị 15, 16 từ đợt chống dịch trước, cho phép áp dụng những biện pháp mạnh nhất, có thể phong toả cả một thành phố như đợt dịch thứ hai bùng phát ở Đà Nẵng”.

Theo nhà nghiên cứu này, sự chủ quan của nhiều người dân tại Việt Nam, xuất phát từ tâm lý yên tâm với công tác phòng chống dịch của chính quyền trong thời gian qua, đang là yếu tố góp phần thêm vào nguy cơ bùng phát dịch rất cao trong đợt dịch mới này, bên cạnh những nguyên nhân khách quan khả dĩ về biến chủng virus.

Lửa thử vàng

“Chắc còn phải một thời gian nữa mới có thể khống chế được, nhưng sự lan rộng như thế này khiến cho chính quyền cũng có vẻ bối rối bởi vì Việt Nam là một nước nghèo. Năng lực y tế cũng có giới hạn”, TS. Phạm Quý Thọ đưa ra nhận định với VOA.

Ông phân tích: “Thí dụ muốn thành lập một bệnh viện dã chiến như kiểu ở Đà Nẵng thì thành phố Chí Linh (Hải Dương) không có khả năng.

Cho nên khi Chí Linh bị dịch bệnh lan rộng thì người ta phải tháo dỡ bệnh viện dã chiến ở Đà Nẵng để chuyển sang, với cơ số khoảng 500 giường bệnh.

Như vậy, năng lực tại chỗ là không đủ để kiềm chế dịch hoặc năng lực y tế để điều trị cho bệnh nhân mắc COVID”.

Chưa kể đến những nguy cơ tiềm ẩn về an ninh, chính trị, xã hội, chỉ với những tác động tiêu cực hiển hiện trước mắt trên, theo TS. Phạm Quý Thọ, công tác phòng chống dịch COVID-19, hơn lúc nào hết, đã trở thành một trong những thách thức lớn nhất đối với bộ máy lãnh đạo mới của Việt Nam trong nhiệm kỳ này.

*Ảnh: quyết định sớm nhất đợt này là toàn bộ thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương, với hơn 220.000 dân bị phong tỏa trong 21 ngày, bắt đầu từ 12h ngày 28-1*

“Người ta có thêm niềm tin hay bớt niềm tin vào bộ máy (lãnh đạo) này hay không, đấy chính là thách thức có thể nhìn thấy rõ nhất”, TS. Phạm Quý Thọ nói.

“Mặc dù người ta có thể tuyên truyền là rất thành công, thế nhưng thành công hay không thì đây sẽ là một thử thách hay một kiểm chứng của đại dịch đối với năng lực của bộ máy hiện tại trong việc chống dịch đồng thời với thúc đẩy hay duy trì được tốc độ tăng trưởng kinh tế mà người ta đặt ra cho năm 2021 là khoảng 6%.

Tôi e rằng chỉ tiêu này là không (đạt) được, hoặc nếu có đạt cũng không thể bền vững được”.

Tuần trước, ngay sau khi vừa được trao quyết định bổ nhiệm vị trí Trưởng ban Kinh tế Trung ương, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Công Thương Việt Nam Trần Tuấn Anh nói trước báo giới rằng năm 2021 sẽ là năm “lửa thử vàng”, do tác động xấu của đại dịch COVID-19, bất chấp những lợi thế từ các Hiệp định Thương mại mà Việt Nam đã ký kết được trong năm qua.

Trong khi đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại cuộc họp với Ban chỉ đạo phòng chống dịch COVID-19 hôm 8/2, đã yêu cầu các quan chức phải “huy động tổng lực thực hiện dập dịch triệt để, thần tốc khoanh vùng, truy vết, xét nghiệm trên diện rộng” để nhanh chóng kiểm soát tình hình.

Dập tắt nạn dịch Covid-19 tái bùng phát ngay trước Tết nguyên đán Tân Sửu, bảo vệ sức khỏe người dân và cộng đồng là thách thức lớn nhất và ngay trước mắt đối với dàn nhân sự và lãnhh đạo câp cao của đảng Cộng sản Việt Nam hậu Đại hội 13, theo ý kiến từ giới quan sát thời sự Việt Nam chia sẻ với BBC.

*Ảnh: các lãnh đạo Đảng và nhà nước tại Đại hội 13*

Bình luận tại hội luận Bàn tròn thứ Năm tuần này, hôm 4/2 từ Paris, thủ đô nước Pháp, nhà báo tự do Tường An nói:

“Thách thức lớn nhất của bất cứ chính phủ nào trong giai đoạn này vẫn là chống Covid-19 là điều đầu tiên, nhưng việc chống đại dịch này là trách nhiệm của mỗi người, do đó ai lên thì cũng phải chống Covid mà thôi.

Hà Nội ra chỉ thị hạn chế đi lại trong dịp Tết nguyên đán

“Chống Covid-19 ở Việt Nam thành công, tôi nghĩ là do sự mong muốn, tính kỷ luật của người dân Việt Nam hơn là ông A, ông B hay bà C nào đó, nắm quy ở trong giai đoạn hiện tại.”

Và từ góc nhìn của một người Việt Nam đang ở nước ngoài nhìn vào vấn đề, thách đố này, bà Tường An nói thêm:

“Tôi nhận thấy Việt Nam sau mấy chục năm rồi, thay đổi rất nhiều về đường lối v.v…, nhưng vẫn thích những cái gọi là hô khẩu hiệu.

“Thí dụ có ý kiến từ diễn giả tại hội luận của BBC nhắc đến những câu như là “quyết tâm chống dịch”, rồi “lăn xả vào công việc chống dịch” v.v…, theo tôi những cái đó chỉ là những khẩu hiệu để gắn cho bất kỳ một người nào đó có trách nhiệm một danh hiệu anh hùng mà thôi.

“Trong khi việc của những người chống dịch là việc của những người đã được “nhân dân bầu” lên mà thôi, cũng như ở hải ngoại cũng thế, khi bất cứ một Bộ trưởng Bộ Y tế hay bất cứ một người nào trong chính phủ được dân bầu lên thì họ phải thực hiện trách nhiệm đã được dân giao phó, chứ họ không thể được gọi là anh hùng hay nọ kia.

“Kinh nghiệm ở Pháp, cho đến bây giờ chưa có sự thay đổi trong những thành phần chính trị liên quan vấn đề Covid, dĩ nhiên bất cứ một người nào trong chính quyền làm tốt hay làm xấu gì thì cũng được dân soi rất rõ như dưới kính hiển vi và được phê bình rất là nhiều.

“Nhưng chưa đến nỗi có những người phải hy sinh sự nghiệp chính trị của mình như ở các nước khác, thí dụ như ở bên Ý nơi mà Thủ tướng Ý Giuseppe Conte đã phải từ chức, hay như Bộ trưởng Y tế của Cộng hòa Czech cũng đã phải từ chức v.v…”

*Ảnh: điểm kiểm tra y tế cho người dân du xuân tại đường hoa Nguyễn Huệ mùng hai Tết*

Từ Viện nghiên cứu Chính sách, Pháp luật và Phát triển tại Hà Nội, PGS. TS. Hoàng Ngọc Giao, Viện trưởng đưa ra bình luận:

“Khi nhà báo đặt vấn đề hỏi ông Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ rằng liệu có sự khẳng định dập xong dịch tái phát trong 10 ngày không, ông Bộ trưởng trả lời một cách không thấu đáo.

“Và cũng mang lại sự hiểu lầm trong nhân dân rằng là ai nói thì người đó chịu trách nhiệm, ý là trong lúc ông Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đang lăn xả vào để chống dịch, thì lại có câu của Văn phòng Chính phủ phát ngôn nói như thế, điều này gây nên một điều gọi là bức xúc trong dư luận.

“Theo tôi, câu chuyện này đã làm được rõ và nhân dân đều hiểu tâm huyết của ông Vũ Đức Đam trong việc ông quyết liệt, lăn xả vào chỉ đạo việc chống dịch, và ai cũng hiểu rằng không thể dựa vào thời hạn là mười ngày để dập xong dịch.

“Nhưng nhân đây, tôi cũng muốn bình luận luôn về câu chuyện chống dịch hiện nay, việc đeo khẩu trang, tất cả các phường, xã đều phải thông báo là thực hiện ‘Năm K’, tức là khẩu trang, giãn cách, không tụ tập v.v….

“Thế thì khẩu trang phải đeo hết, nhưng dư luận cũng cảm thấy bất ngờ và cũng không hài lòng lắm về việc ngày 02/02/2021 tổ chức sự kiện ‘Việt Nam tỏa sáng’ ở Cung Hội nghị Quốc gia, gần 2.000 người tham dự, các quan chức của đảng chẳng có ai đeo khẩu trang cả, mặc dù lập luận rằng trước đó đã được thử, xét nghiệm.

“Rồi tiếp đó, hôm sau 03/02 là ngày kỷ niệm thành lập đảng thì cũng tổ chức một Dạ hội như vậy, điều này rõ ràng là phản cảm. Theo tôi, chính phủ, đảng CSVN nếu đã thể hiện quyết tâm, thì cũng phải làm gương.

“Thế còn kêu gọi nhân dân đeo khẩu trang, trong khi đó hội họp chẳng có đeo khẩu trang gì cả, thì cái này gây ra những dư luận không hay trong nhân dân.”